Was de collecte voor Jeruzalem een plicht?

Vraag

Ik heb vragen over de collecte voor Jeruzalem en met name over het verplichtende karakter daarvan. Paulus vond deze verplichting heel belangrijk. Zo belangrijk dat hij de kerk in Macedonië die ook heel arm was er toe opgeroepen heeft ook mee te doen wat ze ook gedaan hebben. Paulus stelt deze gemeenten zelfs als voorbeeld voor anderen. Armen die nog armer worden om andere armen te helpen? en dat als verplichting? Een andere vraag is of de oudsten in Jeruzalem deze verplichting aan Paulus hebben opgelegd. Zo ja, op grond waarvan en waarom heeft Paulus deze verplichting volledig geaccepteerd? Zo nee, is Paulus deze verplichting zelf aangegaan als een gelofte in de zin van het OT? En als dat zo is waarom heeft hij dat dan gedaan?

ANTWOORD

In de formulering van deze vragen proef ik een soort koudwatervrees voor het woord verplichting: dat is niet nodig, want je wordt er alleen maar beter van wanneer je goede verplichtingen nakomt, jegens God en mensen. Dit is niet helemaal hetzelfde als `je verplicht voelen'. Soms kunnen mensen je het gevoel geven dat je wel verplicht bent om mee te werken aan iets, terwijl dat helemaal niet echt een werkelijke verplichting voor je hoeft te zijn.

Maar nu de Macedonische kerken en de collecte. Dat het arme kerken waren die toch meededen voor andere armen, is niet zo vreemd. Armen geven eerder dan rijken!

Voelden ze zich verplicht? Ik denk het niet. Paulus zegt wel dat er een verplichting, een ereplicht, is voor de heidenchristenen om te denken aan hun roots, hun joodschristelijke moedergemeente in Jeruzalem (Rom.15,27). Maar hij zelf dwingt of verplicht niet. Hij schrijft juist dat de gave vrijwillig moet zijn. Vrijwillig namen de Macedonische kerken deze verplichting op zich: juist dat vindt Paulus zo geweldig. Lees maar 2 Korintiërs 8,8 en 9,7-15.

Hadden de apostelen in Jeruzalem aan Paulus en Barnabas een dwingende verplichting opgelegd? Het lijkt er niet op. Het is een overeenkomst geweest, waarbij men elkaar de rechterhand van de gemeenschap gaf (Galaten 2,9-10a). En Paulus heeft in vrijheid zich helemaal geworpen op die collecte (Gal.2,10b). Het is een erezaak, om in kerk of kerkverband afspraken met elkaar te maken ten goede van de opbouw van de gemeenten en je dan ook toegewijd te houden aan die gemaakte afspraken. We kunnen hier nog wel iets leren van Paulus!